પત્રકારો માટે મહત્વનો દિવસ..! વર્લ્ડ પ્રેસ ફ્રિડમ ડે કેમ ઉજવવામાં આવે છે? Why We Celebrate World Press Freedom Day 2024

World Press Freedom Day 2024: કોઈપણ દેશની પ્રગતી જોવી હોય તો ત્યાંના પત્રકાત્વની પ્રામાણિકતા, નિષ્ઠા અને આઝાદી જોવી જોઈએ. પત્રકારત્વને લોકશાહી વાળા દેશનો ચોથો સ્તંભ કહેવામાં આવે છે. પત્રકારત્વએ ઘણું જોખમ ભરેલું ક્ષેત્ર છે. દુનિયામાં અવારનવાર રોજ કોઈને કોઈ પત્રકારો પર જીવલેણ હુમલાઓ થાય છે. મીડિયાના મહત્વ અને જોખમોને ધ્યાનમાં રાખીને વર્લ્ડ પ્રેસ ફ્રિડમ ડે દર વર્ષે 3 મેના રોજ ઉજવવામાં આવે છે. જેનો હેતુ અખબારી સ્વતંત્રતાના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોની ઉજવણી, પ્રેસ સ્વતંત્રતાનું મૂલ્યાંકન, મીડિયાને હુમલાઓથી બચાવવા અને ફરજ દરમિયાન જીવ ગુમાવનારા પત્રકારોને શ્રદ્ધાંજલિ આપવાનો છે. આ લોકશાહીને પ્રોત્સાહન આપવા અને માનવ અધિકારોને આગળ વધારવામાં પ્રેસનું મહત્વ દર્શાવે છે. આ વર્ષે "વિશ્વ પ્રેસ ફ્રીડમ ડે" વર્તમાન વૈશ્વિક પર્યાવરણીય સંકટના સંદર્ભમાં પત્રકારત્વ અને અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાના મહત્વને સમર્પિત કરવામાં આવેલ છે. ચાલો વિશ્વ પ્રેસ સ્વતંત્રતા દિવસ પર તેની થીમ, તેનું મહત્વ અને તેના ઈતિહાસ વિશે જાણીએ.

► વર્લ્ડ પ્રેસ ફ્રિડમ દિવસ: ઇતિહાસ

આજના સમયમાં તમે ઘરે બેસીને પણ જાણી શકો છો કે તમારા દેશ અને વિદેશના વિવિધ ભાગોમાં શું ચાલી રહ્યું છે. પરંતુ આ માહિતી તમારા સુધી પહોંચાડવા માટે પત્રકારોએ ઘણું જોખમ ઉઠાવવું પડે છે. ઘણી વખત તેમના પર હુમલા પણ થાય છે. જેથી કોઈ પણ શક્તિ પોતાના જીવને જોખમમાં મૂકતા પત્રકારોના અવાજને દબાવી ન શકે, તેમના માટે સ્વતંત્રતા મેળવવી ખૂબ જ જરૂરી છે, જેથી તેઓ પોતાનું કામ સારી રીતે અને પારદર્શિતા સાથે કરી શકે. આ ઉદ્દેશ્ય સાથે વિશ્વ પ્રેસ સ્વતંત્રતા દિવસ દર વર્ષે 3 મેના રોજ ઉજવવામાં આવે છે. 1991માં આફ્રિકન પત્રકારોએ પ્રથમ વખત પ્રેસની સ્વતંત્રતા માટે પોતાનો અવાજ ઉઠાવ્યો હતો.  3 મેના રોજ આ પત્રકારોએ પ્રેસની સ્વતંત્રતાના સિદ્ધાંતો અંગે એક નિવેદન બહાર પાડ્યું હતું, જેને વિન્ડહોક નામથી ઓળખવામાં આવે છે. બે વર્ષ પછી 1993 માં સંયુક્ત રાષ્ટ્રની જનરલ એસેમ્બલીએ પ્રથમ વખત વિશ્વ પ્રેસ સ્વતંત્રતા દિવસ ઉજવવાનું નક્કી કર્યું. ત્યારથી વિશ્વ પ્રેસ સ્વતંત્રતા દિવસ દર વર્ષે 3 મેના રોજ ઉજવવામાં આવે છે.

► વર્લ્ડ પ્રેસ ફ્રિડમ ડેનું મહત્વ | World Press Freedom Day Celebrations

યુનાઇટેડ નેશન્સ જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા દર વર્ષે 3 મેના રોજ વિશ્વ પ્રેસ સ્વતંત્રતા દિવસની ઉજવણી વૈશ્વિક સ્તરે પ્રેસની સ્વતંત્રતાના સન્માન અને પુરસ્કાર માટે કરવામાં આવે છે. તેને 'વર્લ્ડ પ્રેસ ડે' તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ પ્રસંગે 1997થી યુનેસ્કો દ્વારા દર વર્ષે 3 મેના રોજ વિશ્વ પ્રેસ સ્વતંત્રતા દિવસ પર 'ગિલર્મો કેનો વર્લ્ડ પ્રેસ ફ્રીડમ' એવોર્ડ આપીને સન્માનિત કરવામાં આવે છે. આ અંતર્ગત એવોર્ડ મેળવનારને પ્રશસ્તિ પત્ર અને 25 હજાર યુએસ ડોલર આપવામાં આવે છે. આ સન્માન એવા પત્રકાર કે સંસ્થાને આપવામાં આવે છે જેણે પ્રેસની સ્વતંત્રતા માટે નોંધપાત્ર કાર્ય કર્યું હોય.

► વર્લ્ડ પ્રેસ ફ્રીડમ ડે 2024ની થીમ કંઈ છે?

યુનેસ્કો દ્વારા દર વર્ષે વિશ્વ પ્રેસ ફ્રીડમ ડેની થીમ નક્કી કરવામાં આવે છે. ગયા વર્ષે વિશ્વ પત્રકારત્વ દિવસની થીમ હતી- ‘Shaping a Future of Rights: Freedom of Expression as a Driver for all other human rights‘. જ્યારે આ વર્ષે વર્લ્ડ પ્રેસ ફ્રીડમ ડે 2024ની થીમ છે ‘A Press for the Planet: Journalism in the Face of the Environmental Crisis‘ છે.  “અ પ્રેસ ફોર ધ પ્લેનેટઃ જર્નાલિઝમ ઇન ધ ફેસ ઓફ ધ એન્વાયર્નમેન્ટલ ક્રાઈસીસ”.

► ગિલેર્મો કેનો વર્લ્ડ પ્રેસ ફ્રીડમ એવોર્ડ શું છે?

ગિલેર્મો કેનો વાસ્તવમાં એક પ્રખ્યાત ઇટાલિયન પત્રકાર, લેખક અને સમાચાર સંપાદક હતા, જેમણે તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન મીડિયા સ્વતંત્રતા અને પત્રકારત્વના મહત્વને પ્રકાશિત કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી. તેમણે ઘણા વિવાદાસ્પદ મુદ્દાઓ પર સત્યને ઉજાગર કરવાનું ખૂબ જ હિંમતભર્યું અને જોખમ ભરેલું કામ કર્યું. તેમના દ્વારા સંચાલિત જિઓર્નાલે નુઓવો દ્વારા તેમણે પ્રેસના લોકોને અવાજ આપવા માટે એક પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડ્યું. તેમની પ્રેરણા અને યોગદાનને માન આપવા માટે તેમને 'ગિલેર્મો કેનો વર્લ્ડ પ્રેસ ફ્રીડમ એવોર્ડ' એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો, જે વિશ્વભરમાં મીડિયા સ્વતંત્રતા અને પત્રકારત્વને પ્રોત્સાહન આપવા માટે તેમના અમૂલ્ય યોગદાન માટે ઓળખાય છે.

► ભારતમાં પત્રકારત્વને કેટલી સ્વતંત્રતા ?

ભારતમાં પત્રકારોને કામ કરતી વખતે ઘણા શારીરિક જોખમો અને સુરક્ષાની ચિંતાઓનો સામનો કરવો પડે છે. સંવેદનશીલ મુદ્દાઓ પર રિપોર્ટિંગ કરવું, ભ્રષ્ટાચારનો પર્દાફાશ કરવો અને સત્તામાં રહેલા લોકો પર નિર્ભયતાથી પ્રશ્નો પૂછવાથી તેમને ધમકીઓ, હિંસા અથવા ઉત્પીડનનું જોખમ રહેલું છે. નિર્ભય પત્રકારત્વ કરનારાઓને સમયાંતરે ધમકીઓ મળતી રહે છે. આ ધમકીઓ વધુ રાજકીય રીતે પ્રેરિત છે અને રેતી અને જમીન માફિયાઓ તરફથી આવે છે. પત્રકારોને કેટલીકવાર તેમના રિપોર્ટિંગને ચોક્કસ કાર્યસૂચિ સાથે સંરેખિત કરવા દબાણનો સામનો કરવો પડે છે, જે વાજબી અને ઉદ્દેશ્ય કવરેજ પ્રદાન કરવાની તેમની ક્ષમતાને અસર કરે છે. પત્રકારત્વની અખંડિતતા જાળવવા અને જીવંત લોકશાહી જાળવવા માટે પત્રકારોની સલામતીની ખાતરી કરવી મહત્વપૂર્ણ છે.

Home Page- gujju news channel - Latest Gujarati News, તાજા ગુજરાતી સમાચાર, Latest Gujarati News LIVE, Online Gujarati News, Gujarati news headlines today, Gujarati News Channel - gujju news channel - Gujju news channel live today - Gujju news channel number - Gujju news channel online - Gujju news channel live streaming - Gujju news channel contact number - ઝી 24 કલાક ગુજરાતી સમાચાર લાઇવ - International Press Freedom Day 2024 Theme History And more - Indian Press History - World Press Freedom Day History